Het Bader-Meinhof-fenomeen kreeg zijn naam door een commentator van een Duitse krant. Nadat hij over de Duitse terroristische organisatie had geschreven hoorde hij de naam plots overal. Iets waar hij tot dan geen aandacht aan had besteed weerklonk opeens vaak. Hij herkende het fenomeen van andere keren, vond het een vermelding waard en daardoor moeten wij nu verder met een verschrikkelijke naam voor een onschuldig fenomeen.
De laatste tijd doen wij van Bader-Meinhof met Griekenland. Waar we ook komen, binnen de kortste tijd springt er iets Grieks uit een doosje. Werkelijk op de gekste plaatsen. Je zou bijvoorbeeld denken dat Oudenaarde geen ene moer met Griekenland van doen heeft, maar amper staan we ons in het stadhuis te vergapen aan de wereldberoemde wandtapijten, of daar stapt Alexander de Grote naar voren. Wandeling door de St-Niklaaskerk in Gent? De heilige was eigenlijk een in Turkije levende Griek. Even kijken naar de documentaire over Delphine? Albert en Sybille leerden elkaar kennen in…
Zo gaat het maar door. Of we nu een boek openslaan, een film kijken of door de krant bladeren. Sergio kookt dit seizoen in. De Waalse schuldenberg is even gevaarlijk als. De vaccinplicht wordt ingevoerd in. Natuurlijk ligt het aan ons – en vinden we het ook niet bijzonder erg – maar tegelijk kunnen we ons niet van de indruk ontdoen dat bijvoorbeeld een liefde voor Polen of Albanië minder aanwezig zou durven zijn. Al kunnen we ons daar schromelijk in vergissen.
Zou het aan de geschiedenis kunnen liggen? Het Griekse schrift is het oudste van ons continent - een goede 18 eeuwen ouder dan onze hebban olla vogala – en daardoor hebben de Griekse verhalen van Homerus en anderen veeeel tijd gehad om rond te gaan, overgenomen te worden, aangepast aan zeden en gewoonten. Waardoor er pakweg in de middeleeuwen altijd wel ergens iemand een mythe in een tapijt zat te verwerken. Of een filosoof over een boek van Plato hing.
En werd al die geschiedenis even vergeten? Dan viste iemand de Grieken wel weer op. Waarna Byron naar Griekenland trok om het land te helpen bevrijden. Of de Romeinen naar de Griekse eilanden. Etcetera. Het gevolg van al die verhalen zien we nog steeds. In onze oude én nieuwe Europese geschiedenis. Met tapijten in Oudenaarde of prinsessen in België als gevolg.
Maar wat doet al dat Europees gegriek met de Grieken zelf? Uiteraard zijn die bijzonder trots op de geschiedenis. Er lijkt geen Griek te bestaan die je niet kan uitleggen wat Pythagoras voor de wereld heeft betekend of kan vertellen waarom de vader van Theseus zich van de rotsen gooide bij Athene. De blinkende ogen krijg je er gratis bij. Tegelijk leren ze door scha en schande dat al die interesse in hun land en geschiedenis niet per se met hen te maken heeft maar vaak een ander doel dient. Europa zocht en vond een identiteit in de Griekse geschiedenis, maar daar zijn de Grieken zelf niet altijd beter van geworden.
Ok, Griekenland zou zich in 1830 niet van het Ottomaanse rijk hebben kunnen afscheuren zonder die Europese interesse. Athene zou geen hoofdstad zijn en de Grieken zouden veel later zijn toegetreden tot de Europese Unie. Maar de geschiedenis toont ook haar klauwen. Zodra het feest en de euforie is gepasseerd durft de opkuis al eens alleen voor de Grieken te zijn. Denk maar aan de Griekse financiële crisis, waarbij Europa collectief de rug draaide. Plots waren de Duitse, Nederlandse en Belgische banken een pak minder geïnteresseerd in ons erfgoed.
En ook dat vertaalt zich weer in het dagelijkse. In gesprekken, in de stooksmog van de winter, in slecht onderhouden ziekenhuizen of coronastress. In bizarre gevolgen. Zo sterven er vandaag nog steeds palmbomen langs de Griekse straten en in de Griekse tuinen als gevolg van de Olympische spelen in 2004. Enthousiast als iedereen was – de oorsprong van de spelen! - werden toen massaal palmbomen geïmporteerd uit Egypte om het parcours te verfraaien. Helaas zat in die bomen een ziekmakende kever, die nog steeds boom na boom doet sterven.
De opkuis na het feest. Iemand zou eens een term moeten bedenken voor het fenomeen. Een commentator ergens. Maar laten we afspreken dat we er deze keer geen Duitse term voor nemen. Misschien een Griekse?
Comments