Wie ooit al eens Troje opzocht weet dat de mythische stad in het huidige Turkije lag, waar de Egeïsche zee overgaat in de zee van Marmara. Alexander de Grote, de blondgelokte Macedoniër, verlegde de Griekse grens ooit zelfs tot in Indië. Griekenland, zo leert een mens al reizend, is historisch gezien een redelijk rekbaar begrip. Waar het ooit breed de armen strekte, is het huidige Griekenland twee jaar jonger dan ons eigen land. De republiek Griekenland zelfs nog jonger (1974).
Die rekbaarheid gaat (niet verrassend maar toch verrassend) twee richtingen uit. Niet alleen woonden de vroegere Grieken veel verder weg dan de huidige landsgrenzen, omgekeerd ontdekken we af en toe ook een bekende buitenlander met Griekse roots.
Zo bezochten we een paar jaar geleden het geboortehuis van Atatürk in Thessaloniki. Met een granaatappelboom in de tuin ‘die nog geplant werd door zijn vader’. Het huis wordt beheerd door de Turkse staat, er is paspoortcontrole aan de ingang, en het duurt niet lang eer je begrijpt dat Griekenland toen simpelweg nog deel uitmaakte van het Ottomaanse rijk. Het is 1881. Dat vandaag, 140 jaar later, het huis nog in uitstekende staat verkeert mag een wonder heten gezien de rivaliteit tussen Turken en Grieken. Misschien is het wel een teken dat het met die rivaliteit – en ondanks spierballengerol over gasbellen in de Middellandse Zee - al bij al nog meevalt.
Nog straffer is het huis dat we afgelopen oktober bezochten in Kavala. Ook hier werd de stichter van een moderne staat geboren. Mohammed Ali – niet de bokser – hervormde begin negentiende eeuw Egypte en maakte van het land een van de grootste katoenproducenten ter wereld. Hoewel hij pas zeer laat in zijn leven leerde lezen zorgde hij daarnaast voor alsmaar betere opleiding en universiteiten in het land, verbeterde hij de gezondheidszorg en liet hij de hele bevolking vaccineren. En hij zorgde er met irrigatiesystemen en dammen voor dat de Nijl een bron van voedsel werd. Grote voorbeelden van deze krachtpatser en duivel-doet-al die mij volkomen onbekend was – shame on you geschiedenislessen – waren Napoleon en, jawel, Alexander de Grote.
Ook dit huis valt te bezoeken. Een esthetische oase die… eigendom is van de Egyptische staat. Zonder paspoortcontrole dit keer, en het mondmasker mag af omdat we de enige bezoekers zijn. Waarom deze historische huizen door andere landen onderhouden worden? “Ach, dat is misschien maar beter”, knipoogt een gids als we er naar vragen. “Wie weet wat de Griekse staat er mee zou doen.”
Comments